Organizatorem tego muzycznego przedsięwzięcia jest Dekanalny Instytut Kultury Prawosławnej w Siemiatyczach. Pomysłodawcom i organizatorom przyświecał cel popularyzowania dziedzictwa duchowo-muzycznego obrządku wschodniego, próba ocalenia od zapomnienia pieśni paraliturgicznych, pokazanie ich piękna.
Przegląd odbywa się z błogosławieństwa Jego Eminencji Metropolity Sawy, który podczas jednej z edycji tego wydarzenia podkreślił szczególne miejsce śpiewu w prawosławnej modlitwie, w tym ludowych pieśni religijnych:
"Prosty lud nie wyznaje Boga w teologicznych dogmatach, nie pisze uczonych traktatów, on jest w stanie uczynić dużo więcej. Jest zdolny w prostych zwrotkach zawrzeć całą głębię prawosławnej dogmatyki i całe doświadczenie naszej ascetyki. Słowami jego pieśni przemawia do nas sam Zbawiciel Jezus Chrystus i Jego Najczcigodniejsza Matka. W prostych melodiach odnajdujemy nauczanie św. Serafina z Sarowa i innych Wielkich Ojców naszej Cerkwi.
Czy potrafisz powiedzieć, na czym polega Wcielenie Syna Bożego? Czy jesteś w stanie wyjaśnić jak Chrystus przebóstwia ludzką naturę? Nie. Ale mogę ci zaśpiewać jak bardzo Go kocham i jak blisko z Nim jestem. Oto teologia paraliturgicznej pieśni. Teologia doświadczenia. Teologia spotkania. Bo w tym tkwi siła śpiewu. We wspólnocie człowieka z człowiekiem i człowieka z Bogiem.
Kiedy (…) widzimy młodych ludzi, którzy idąc w pielgrzymce radośnie śpiewają: „Carice moja Prebłagaja” i „Sława Bogu za wsio” itp. serce raduje się, bo ta Cerkiew żyje i oddycha pełną piersią. Te pieśni to wyraz naszej radości i faktu, że jesteśmy Prawosławni. To zwiastowanie światu, że dobro i dzieci Dobra nie poddają się falom zeświecczenia. To objawienie chrześcijaństwa światu, który zapomniał Kto go zbawił.".
Co roku słuchacze zgromadzeni w siemiatyckiej Cerkwi p.w. Zmartwychwstania Pańskiego mogą usłyszeć: wiersze duchowe i pokutne, kanty i psalma rymowane, pieśni nabożne: pielgrzymkowe, pogrzebowe, świąteczne, wielkopostne i paschalne wykonywane na różne melodie i w różnych językach słowiańskich. Źródłami wykonywanych utworów są śpiewniki (Bohohłasniki) wydane w Polsce, na Białorusi i Ukrainie oraz zapisane ręcznie.
Podczas XII edycji Przeglądu Jego Ekscelencja Biskup Siemiatycki Jerzy zaznaczył, że twórczość hymnograficzna stanowi świadectwo pobożności naszego narodu oraz piękna naszej tradycji, a Przegląd przekazuje to piękno, prezentując pieśni często nieznane czy zapomniane, znalezione w starych, ręcznie pisanych zbiorach. Władyka wyjaśnił też, że prezentowane pieśni nazywają się paraliturgicznymi dlatego, że nie wchodzą do kanonu Cerkwi, są jednak nierozerwalnie z nią związane.
źródło: instytut.siemiatycze.org
