Iwan Aleksiejewicz Gardner

Kościoły misyjne w Europie Zachodniej
XX wiek
1898 - 1984

Gardner urodził się w szlacheckiej rodzinie prawosławnej, w Sewastopolu na Krymie. Potomek szkockich wytwórców porcelany.

W 1920 roku ukończył Teologię Prawosławną na Uniwersytecie w Belgradzie. Przez pewien czas pracował jako wykładowca w seminarium w Belgradzie i w seminarium w Cetinje ucząc języka greckiego, liturgiki i śpiewu cerkiewnego.

W 1931 roku przeniósł się do Rusi Karpackiej, gdzie zbierał materiały o lokalnych tradycjach wykonawczych śpiewu cerkiewnego. Szczególnym zaskoczeniem było zetknięcie się z prostymi ludźmi zamieszkującymi tamte tereny i ich wiedzą religijną, wynijakącą z samej tradycji śpiewania w cerkwi. Opisał on śpiew ruso-karpacki jako śpiew całej kongregacji. Cała parafia potrafiła sama wykonać ogromną ilość pieśni. Znali je wszyscy, nawet dzieci w wieku szkolnym. Praktyka zakładała posiadanie jednego lidera - najbardziej doświadczonego śpiewaka spośród parafian, który stojąc na klirosie rozpoczynał. Gdy reszta wiernych słyszała początek, natychmiastowo się dołączała. Śpiewał cały kościół  i śpiewał wszystko : stichiry, tropariony, irmosy. Każdy znał słowa i śpiewał poprawnie.  

W roku 1936 wstąpił do Ladomirskiego monasteru i przyjął śluby zakonne otrzymując imię Filip. Był proboszczem parafii w Hust. Został wywyższony do rangi arichamndryty. Służył w Ziemi Świętej (1934-1938), w Wiedniu (1938-1942) a w roku 1942 został konsekrowany na biskupa Pocztadmu jako wikarny biskup sprawujący pieczę nad rosyjskimi wiernymi na parafiach w Berlinie i Wiedniu.

W roku 1945 zrezygnował ze święceń kaplańskich i zawarł małżeństwo z Helgą Firclaff. Po II wojnie światowej osiedlił się w bawarskiej miejscowości uzdrowiskowej Nad Reichenhall położonej niedaleko granicy z Austrią. Od 1950 roku dyrygował chórem w jednej z rosyjskich parafii Salzburga. Od 1952 roku pracował w chórze imienia św. Jana Damasceńskiego w Essen jako konsultant-doradca w wykonawstwie stylistycznym i repertuarowym.

Od 1954 roku został zaproszony na Uniwersytet w Monachium jako wykładowca rosyjskiego cerkiewnego śpiewu liturgicznego, przeprowadził się na stałe do Monachium. W roku 1965 obronił doktorat na temat „Problemy satroruskiego diemiestwiennogo raspiewu i jego zapisu nutowego”  a następnie otrzymał profesurę. Gardner nie tylko wykładał na Uniwerstytecie. Pracował w bawarskiej bibliotece gdzie zajmował się opisywaniem i komentarzem do krukowego śpiewu wileńskich starobrzędowców – bezpopowców. Miał bardzo dużo prywatnych uczniów.

Gardner zmarł w Monachium, 26 lutego 1984 roku.

Muzyką cerkiewną Gardner zajmowaił się już w wieku czternastu lat.

Ukończył kursy dyrygentury w Rosji, w Belgradzie równolegle z seminarium uczęszczał on również do szkoły muzycznej, studiował dyrygenturę chóralną i kompozycję. W tym okresie powstały jego pierwsze kompozycje. Gardner jest autorem licznych artykułów naukowych i popularnonaukowych na temat muzyki cerkiewnej. Jego główne publikacje są dostępne w języku niemieckim.

W 1977 roku Gardner wydał dwutomowe dzieło pod tytułem : "Śpiew liturgiczny rosyjskiej cerkwi prawosławnej" poświęcone stuletnim badaniom dotyczącym historii rozwoju śpiewu liturgicznego. Należy nadmienić, iż do czasów dzisiejszych nie została wydana druga taka pozycja zawierająca ten sam ogrom treści. Książka jest niezbędnym źródłem studiów o muzyce cerkiewnej dla wielu dyrygentów, chórzystów, muzykologów czy miłośników rosyjskiego śpiewu cerkiewnego.

Gardner jest autorem około 500 kompozycji, opracowań na chór.

Iwan Aleksiejewicz Gardner - Dostojno Jest'