arch. Matfiej Mormyl

Patriarchat moskiewski
XX wiek
5.03.1938 - 15.09.2009
 
 
Archimandryta Matfiej Mormyl (Lew Wasiljewicz Mormyl) urodził się 5.03.1938 r we wsi Archonskaja (rejon przymiejski Republiki Osetii Północnej – Alanii, Rosja). Pochodził z rodziny o kozackich korzeniach z wieloletnimi tradycjami muzycznymi. Śpiew towarzyszył mu od najmłodszych lat, wielu członków jego rodziny uczęszczało na chóry cerkiewne. Lew już jako mały chłopiec wykazywał ogromne zainteresowanie śpiewem liturgicznym. Pierwsze swoje kroki na klirosie stawiał pomagając starszym, niedowidzącym już chórzystom.
Po ukończeniu szkoły średniej postanowił, że swoje dalsze kroki skieruje do Prawosławnego Seminarium Duchownego w Stawropolu (1956 r ). Klasę muzyki cerkiewnej prowadził tam Wiaczesław Pawłowicz Pierstickij, który był też dyrygentem chóru mieszanego (usytuowanego po prawej stronie) w Cerkwi Św. Mikołaja Cudotwórcy w Essentuki ( miejscowość położona w Kraju Stawropolskim w Rosji). Drugim chórem (znajdującym się z lewej strony) tejże Cerkwi zajmował się Lew Wasiljewicz – takie było jego posłuszanije w Seminarium. Służbę diakońską i dyrygencką pełnił tam wtedy Paweł Zwonik, którego pasja i zaangażowanie w śpiew chóralny wywarły ogromny wpływ na młodego Lektora. Po ukończeniu Seminarium w 1959 roku rozpoczął on studia teologiczne w Moskiewskiej Prawosławnej Akademii Duchownej. W trakcie nauki tam, postanowił skierować swoje kroki ku życiu mniszemu. W 1961 roku wstąpił do nowicjatu w Ławrze Troicko – Siergijewskiej ( miejscowość Siergijew Posad w Rosji ), gdzie stał się od razu starszym dyrygentem monasterskiego chóru. Jeszcze tego samego roku jego obowiązki objęły też prowadzenie chóru mieszanego Ławry Troicko – Siergijewskiej połączonego z chórem Moskiewskiej Prawosławnej Akademii Duchownej i Seminarium. Było to spore wyzwanie dla młodego Zakonnika. Własnoręcznie musiał przepisywać materiały nutowe dla obydwu chórów.
 
Pierwsze postrzyżyny Nowicjusza Lwa miał miejsce w grudniu 1962. Przyjął on imię Matfiej - Mateusz na cześć Św. Apostoła i Ewangelisty Mateusza. W kolejnym roku otrzymał święcenia diakońskie, a później również kapłańskie. W roku 1963 obronił pracę doktorską na temat „ Zmartwychwstanie Chrystusa przedstawione przez rosyjskich teologów, apologetów”. W tym samym czasie zaczął wykładać Ustaw Cerkiewny, Stary i Nowy Testament oraz Liturgikę na swojej macierzystej Akademii w Moskwie oraz w Szkole Dyrygentów. Chóry Ławry Troicko – Siergiejewskiej pod dyrekcją Hieromnicha Matfieja bardzo szybko się rozwijały. Pomocny był kontakt i możliwość czerpania z doświadczenia takich osób jak Nikołaj Dimitrjewicz Uspienskij czy Wiktor Stiepanowicz Komarow. Rok 1968, w którym przypadał Jubileusz 50 – lecia ustanowienia Patriarchatu w Prawosławnej Cerkwi Rosyjskiej okazał się przełomowy też i dla Ojca Matfieja. Wtedy to odbyło się pierwsze nagranie na płytę gramofonową chóru monasterskiego pod jego dyrekcją. W tym samym roku nastąpiło podniesienie jego stanu mniszego do Ihumena. Kolejne święcenia, już do rangi Archimandryty, miały miejsce w roku 1971.
 
Bardzo istotna dla rozwoju ścieżki dyrygenckiej Ojca, była znajomość z Siergiejem Zosimowiczem Trubaczowem – dyrygentem, kompozytorem muzyki cerkiewnej, który brał czynny udział w nabożeństwach celebrowanych w Ławrze Troicko – Siergiejewskiej. Doradzał on Archimandrycie w prowadzeniu chóru, ale również cenił sobie jego zdanie i wiedzę w tym temacie. W latach 1984 – 1988 Ojciec Matfiej uzyskał tytuły Docenta a następnie Profesora w Katedrze Teologii Liturgicznej i Śpiewu Liturgicznego Moskiewskiej Akademii Duchownej. Jubileusz 1000 lecia Chrztu Rusi (1988 ) dał możliwość do zaprezentowania chóru Ławry szerszej publiczności. Zorganizowany został cykl koncertów w Rosji i za granicą, jeden z nich – w Paryżu, odbył się na zaproszenie organizacji UNESCO. W kolejnych latach chór koncertował w państwach takich jak Niemcy, Francja, Grecja czy Izrael. Wielokrotnie występował też z okazji uroczystości i jubileuszów cerkiewnych. Wszystkie te okoliczności oraz bogaty dorobek płytowy stanowi o bardzo wysokiej randze chórów ( często połączonych Ławry oraz Moskiewskiej Akademii Duchownej ) prowadzonych przez Ojca Matfieja. W 1999 roku wydana została płyta „ Rożdżestwienskij Prazdnicznyj Tryptych”, nawiązująca do 2000 lat od narodzenia Chrystusa. Znalazły się na niej utwory Archimandryty oparte na melodiach tradycyjnych śpiewów mniszych. Niedługo później Archimandryta zebrał część swoich kompozycji w kolekcje nutowe : „Rożdżiestwienskij Prazdicznyj Tryptych”, „Wsienoszcznoje Bdienije”, „Podobny starynnych monastirskich napiewow” „Piesnopienija Postnoj Triodi”, „Piesnopienija Strastnoj Siedmicy”. W roku 2004 Archimandrycie nadany zostaje tytuł Zasłużonego Profesora Moskiewskiej Akademii Duchownej.
 
Archimandryta Matfiej zmarł 15 września 2009 roku w Ławrze Troicko – Siergiejewskiej. Jego wkład w rozwój muzyki cerkiewnej był ogromny. Stworzył on wiele opracowań tradycyjnych utworów cerkiewnych, w większości opartych na monasterskich tradycyjnych melodiach. Skomponował również ogromną ilość własnych dzieł.  
 

 

arch. Matfiej Mormyl - Wielka Ektenia
arch. Matfiej Mormyl - Sie Żenich hradiet w połunoszczy